پروبیوتیک‌ها: از بهبود گوارش تا کاهش اضطراب

سلامت بدن ما پیوندی ناگسستنی با میلیارد ها میکروارگانیسم ساکن روده دارد. این جوامع میکروبی، موسوم به «میکروبیوم روده»، نه تنها در هضم غذا، بلکه در تنظیم سیستم ایمنی، سنتز ویتامین ها و حتی خلق وخو نقش دارند.

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی آنام فارس، در گفت‌وگو خبرنگار آنام فارس با علی سیمکان‌پور، کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان فراشبند، مکانیسم‌های علمی پروبیوتیک‌ها در تعدیل میکروبیوم روده، تأثیرات عصبی-ایمنی و منابع غذایی آن بررسی شد.

نقش پروبیوتیک‌ها در اکوسیستم روده چگونه است؟

سیمکان‌پور بیان کرد: پروبیوتیک ها، به عنوان ساکنان مفید این اکوسیستم، باکتری ها یا مخمر های زنده ای هستند که با حفظ تعادل میکروبیوم، سلامت عمومی را ارتقا می دهند. این موجودات ریز از طریق مکانیسم های علمی دقیقی عمل می کنند؛ به عنوان مثال با اشغال جایگاه های اتصال در دیواره روده، از چسبیدن پاتوژن ها جلوگیری کرده یا با ترشح موادی مانند اسیدهای چرب کوتاه زنجیر (مثل بوتیرات)، التهاب را کاهش می دهند.

 – تفاوت پروبیوتیک و پری‌بیوتیک چیست؟

وی تشریح کرد: پری بیوتیک ها، برخلاف پروبیوتیک ها، موجود زنده نیستند، بلکه ترکیباتی مانند «اینولین» و «فروکتوالیگوساکاریدها» هستند که به عنوان سوخت اختصاصی باکتری های مفید عمل می کنند. این ترکیبات در موز، سیر و غلات کامل یافت می شود و با تحریک رشد گونه های مفیدی مانند «لاکتوباسیلوس» و «بیفیدوباکتریوم»، اثر پروبیوتیک ها را تشدید می کنند.

– آیا پروبیوتیک‌ها بر سلامت روان مؤثرند؟

سیمکان‌پور توضیح داد: مطالعات متابولومیکس نشان می دهد پروبیوتیک ها با تعدیل فعالیت های متابولیک میکروبیوم، بر سلامت گوارش تأثیر می گذارند. به عنوان مثال «لاکتوباسیلوس رامنوسوس GG » با مهار رشد باکتری های بیماری زا مانند «کلستریدیوم دیفیسیل»، از اسهال ناشی از آنتی بیوتیک ها جلوگیری می کند.

در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، گونه هایی مانند «بیفیدوباکتریوم اینفانتیس» با تنظیم انتقال دهنده های عصبی روده، علائمی مانند نفخ و درد را کاهش می دهد.

پروبیوتیک ها با القای ترشح ایمونوگلوبولین A و فعالسازی ماکروفاژها، پاسخ ایمنی مخاطی را تقویت می کنند. مطالعات کارآزمایی بالینی نشان داده است مصرف پروبیوتیک ها شیوع عفونت های تنفسی را تا ۲۷ درصد کاهش می دهد. همچنین برخی از پروبیوتیک با کاهش سطح سیتوکین های التهابی مانند IL-6 و افزایش پیشساز های سروتونین (مثل تریپتوفان)، اثرات ضداضطرابی و ضدافسردگی نشان می دهد.

– منابع غذایی پیشنهادی شما؟

کارشناس تغذیه جواب داد: سلامت میکروبیوم تنها با پروبیوتیک ها تضمین نمی شود. مصرف روزانه ۳۰ گرم فیبر (پری بیوتیک) و مدیریت استرس با روش هایی مانند مدیتیشن، برای حفظ این تعادل حیاتی است.

منابع غذایی پروبیوتیک ها: ماست، دوغ، پنیر، کفیر و سایر غذاهای تخمیری مانند نان خمیر ترش

منابغ غذایی پری بیوتیک ها: مواد غذایی گیاهی به ویژه پیاز، سیر، موز، کلم، غلات کامل و حبوبات

–  چه باورهای غلطی وجود دارد؟

سیمکان‌پور توضیح داد: ۳ تصور نادرست در این مورد وجود داد که  “همه پروبیوتیک‌ها یکسان‌اند” و هر سویه اثرات اختصاصی دارد (مثلاً LGG فقط برای اسهال آنتی‌بیوتیکی) ، “مکمل‌ها برتر از غذا هستند: غذاهای تخمیری حاوی کوفاکتورهای تقویت‌کننده هستند.”تأثیر فوری است”: تغییر میکروبیوم حداقل ۸ هفته زمان می‌برد.

 و توصیه پایانی شما ؟

کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان فراشبند در پایان توصیه کرد: پروبیوتیک‌ها “دارو” نیستند! همراهی سه عامل ضروری است: مصرف همزمان پری‌بیوتیک‌ها ،کاهش استرس (کورتیزول میکروبیوم را تخریب می‌کند) ،  پرهیز از آنتی‌بیوتیک‌های غیرضروری.